آشنایی با تاریخ چای ایرانی

تاریخ چای در جهان

چای در حدود 2700 سال قبل از میلاد مسیح در چین کشت و مصرف می گردید. ماجرای استفاده از چای به حدود پنج هزار سال پیش برمی گردد.تاریخ چای براساس یک افسانه قدیمی در 2337 سال قبل از میلاد مسیح چین امپراطور با لیاقتی به نام شن یانگ داشت که در حیطه هنر توانایی داشت و اکثر تاریخ نویسان او را یک دانشمند علمی به شمار می آوردند. یکی از ویژگی های این امپراطور آن بود که همیشه دستور می داد آب را پس از جوشاندن و سرد کردن مصرف کنند. احتمالا در آن زمان به خاطر وجود بیماری های روده ای به خصوص وبا جوشاندن آب و مصرف آن شاید یکی از درمان های عمده و پیشگیری از گسترش این بیماری در بین افراد بوده است.

در یک روز تابستانی زمانی که امپراطور و همراهانش برای استراحت چادر زده بودند هنگامی که پیشخدمتان مشغول جوشاندن آب مصرفی درباریان شدند به طور اتفاقی برگ های خشک چای در درون دیگ ها می افتند و باعث قهوه ای شدن رنگ آب می شوند. از آنجا که ذهن امپراطور ذهنی علمی و کنکاو بوده مقداری از این آب جوشیده رنگی شده را می نوشد و متوجه می شود که باب ذائقه ایشان است. بعد از آن استفاده از این برگ ها در آب جوشیده رایج می شود و به این ترتیب چای یکی از نوشیدنی های دربار چین می شود.

بعد از آن رفته رفته سایر مردم چین نیز شروع به استفاده از برگ های خشک شده این گیاه می کنند و به مرور مصرف این برگ از مرزهای چین گذشته و به ژاپن و سایر کشورهای اطراف چین می رسد.کشت چای از دره یانگ تسه آغاز گردید و سپس از آنجا به سواحل اقیانوس آرام و آنگاه به طرف جزایر ژاپن کشیده شده است.

تاریخ چای

تاریخ چای در ژاپن اولین بذر چای توسط یک کاهن بودایی به نام آنیسای که در چین آموزش دیده بود به منظور گسترش مذهب بودایی به این کشور وارد شد، کاهن های بودایی برای کمتر خوابیدن از چای استفاده می کردند به همین دلیل نیز چای در ژاپن با فرقه بوداییان در ارتباط بود و به تدریج بین مردم رواج یافت.

چای پس از ژاپن به نواحی دیگر آسیا از قبیل اندونزی، هندوستان، سیلان و پاکستان و … منتقل شد. گیاه چای و واریته آن به حالت وحشی در شمال هند و ناحیه ای به نام آسام و مناطقی مانند تونکین و لائوس نیز می رویید.

در قرن نهم میلادی لویر اولین کتاب را در مورد چای نوشت و در قرن شانزدهم زمانی که پرتقالیها به چین رسیدند برگهای این نوع گیاه و هنر مصرف و تولید چای را برای کشورهای غربی به ارمغان آوردند. اولین اروپایی که از چای استفاده نمود یک کشیش پرتغالی به نام پدر جاسپردو کروز در سال 1560 بود.

تاریخ چای کشور پرتغال با استفاده از نیروی دریایی و تکنولوژی خود اولین امتیاز بازرگانی را از کشور چین اخذ نمود. آنگاه به کشور هلند انتقال یافت سپس به سایر کشورهای اروپایی نیز رواج یافت. تاجران هلندی اولین کسانی بودند که در سال 1610 چای را به منظور فروش با خود به اروپا آوردند.

در محموله ظروف چینی که این تاجرها با خود آوردند چند قوری نیز وجود داشت. ابتدا چای در ظروف چینی مجلسی در قورهای نقره ای طبخ می شد و روی شعله کوچکی گرم نگه داشته می شد و بیشتر در مهمانی ها مورد مصرف داشد.

به این ترتیب نوشیدن چای به سرعت در طول قرن هفدهم در اروپا رواج یافت. اولین محموله چای بین سال های 1652 تا 1654 به انگلستان رسید و به علت قیمت بالایی که داشت فقط طبقه اشراف آن را مصرف می کردند به طوری که در نیمه قرن پایان هفدهم به نشانه تجدد تبدیل شد و این نوشیدنی با انقلاب صنعتی قیمت آن کاهش یافت و تجارت آن گسترش یافت و از رتبه یک نوشیدنی اشرافی به نوشیدنی طبقه جدید تبدیل گردیده و هر کسی از هر طبقه اجتماعی که بود آن را مصرف می کرد و از آن لذت می برد.

در تاریخ چای ، فرانسه و هلند از جمله کشورهایی بودند که کل اروپا را به استفاده از چای تشویق نمودند به طوری که چای در سبد خانوار اروپایی شرقی جایگاه خود را پیدا نمود در همان زمان اقامتگاه هایی در هلند به عنوان اولین رستوران ها جهت سرویس های چای فراهم گردید.

فرانسوی ها نیز به سرعت چای را در زندگی روزمره خود وارد کردند.

یک فرانسوی به نام مار دی سابلیری اولین بار شیر را با چای استفاده کرد. از زمان معرفی چای در سال 1657 توسط پرنس چار دوم هنگامی که به پادشاهی رسید تاکنون چای به طور گسترده ای مورد پذیرش توده مردم قرار گرفته بود. او چای را از زمانی که در پایتخت هلند بود، می شناخت. مکانی که چای را به عنوان یک نوشیدنی در تمام طول روز استفاده می کردند. او طعم خوش و بوی معطر آن را امتحان کرده بود.

در تاریخ چای ، کمپانی هند شرقی یک امتیاز انحصاری برای تجارت چین به شمار می آمد و هند به طور موثری می توانست امتیاز خوبی را برای تجارت چای حفظ کند. این استراتژی در آینده می توانست منجر به ناآرامی در مستعمرات آمریکا شود. در قسمت های دیگر اروپا، مانند زمین های کوهستانی اسکاتلند، یک زمینه جدید مطالعه به نام تسیتولوژی معرفی شد که به موجب آن آینده افراد می توانست از روی یک فنجان چای پیش بینی شود.

در عصر حاضر علاوه بر کشورهایی که ذکر شد، ملل مختلفی به نوشیدن چای و حتی تولید آن روی آورده‌اند. کشورهایی مثل برزیل، فرانسه، روسیه، بنگلادش، اندونزی، سریلانکا، برخی کشورهایی آفریقایی، ویتنام، گرجستان، ترکیه و شمال ایران به کاشت، داشت و برداشت این محصول اشتغال دارند.